Choroba Hashimoto dotyka coraz większą liczbę osób na świecie. Leczenie powinno przebiegać holistycznie, a wspierającym elementem powinna być odpowiednio dobrana dieta, która będzie łagodziła stan zapalny. Coraz większą popularność zyskuje dieta wysokotłuszczowa, niskowęglowodanowa. Jednak czy stosowanie diety ketogeniczej w Hashimoto to dobre rozwiązanie? W dzisiejszym artykule przedstawimy Ci odpowiedź na to pytanie.
Internet pełen jest przeróżnych diet, które – według ich autorów – mają na celu wsparcie pracy tarczycy. Sugerują oni, aby wyeliminować gluten, laktozę czy warzywa krzyżowe. Musisz jednak pamiętać, jakim medium jest Internet. Informacje płynące od sieciowych dietetycznych guru niekoniecznie są podparte faktyczną naukową wiedzą. W takim razie warto zadać sobie pytanie – jak powinno wyglądać prawidłowe żywienie w Hashimoto?
Dieta powinna opierać się na żywności bogatej w składniki przeciwzapalne w celu przywrócenia równowagi hormonalnej. Komponując codzienny jadłospis warto spojrzeć na zalecenia Talerza Zdrowego Żywienia opracowanego przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Zaleca się aby ½ talerza stanowiły warzywa i owoce (z przewagą tej pierwszej grupy), ¼ produkty białkowe oraz ¼ zbożowe z pełnego przemiału.
Zwróć także uwagę aby w diecie pojawiły się produkty będące źródłem mikroelementów istotnych w dietoterapii Hashimoto, takich jak selen, cynk, żelazo czy magnez. Przykładowo w celu uzupełnienia niedoborów selenu możesz sięgnąć po orzechy brazylijskie (najlepiej pochodzące z Wenezueli lub Kolumbii), a w przypadku magnezu – pestki dyni, orzechy czy produkty pełnoziarniste. Jeśli zaś chodzi o gluten, to jego eliminacja powinna mieć jedynie miejsce, gdy zdiagnozowano u Ciebie celiakię lub nieceliakalną nadwrażliwość na gluten, a w przypadku laktozy – nietolerancję laktozy. [1,2,3].
Na czym polega dieta ketogeniczna?
W ostatnim czasie możemy zaobserwować wzrost popularności diety ketogenicznej. Dzięki temu modelowi żywieniowemu pacjenci mogą szybko stracić dodatkowe kilogramy i cieszyć się wymarzoną sylwetką. Ale czy na pewno dieta ketogeniczna jest bezpieczna dla każdego?
Zgodnie z wytycznymi dieta ketogeniczna opiera się na ograniczeniu spożycia węglowodanów do 50 g/dobę. W konsekwencji organizm człowieka przestaje wykorzystywać główny ,,motor” energii jakim jest glukoza, a zaczyna spalać tłuszcze. W konsekwencji organizm wchodzi w stan ketozy żywieniowej i zaczyna produkować ciała ketonowe w wątrobie.
Musisz jednak pamiętać, że znalezienie się w stanie ketozy ma miejsce dopiero kiedy poziom produkowanych ketonów wynosi powyżej 0,5 mmol/L. Dlatego w momencie, gdy organizm przestanie wykorzystywać jako źródło energii zapasy glikogenu (będącego magazynem glukozy), zaczyna szukać innych zasobów jakim jest tłuszcz. [4,5]
Korzyści ze stosowania diety ketogenicznej
Główną zaletą diety ketogenicznej, o której wspomina się najczęściej, jest zmniejszenie masy ciała. Spowodowane jest to przejściem organizmu we wspomniany stan ketozy. Wówczas organizm zaczyna pozyskiwać energię z tłuszczy. Ograniczenie spożycia węglowodanów w diecie wiąże się z redukcją zawartości glikogenu oraz wody w organizmie. W związku z tym można zaobserować szybki spadek masy ciała po przejściu na dietę ketogeniczną – najczęściej na początku stosowania diety.
Dieta ketogeniczna nie jest lepsza niż standardowa dieta z deficytem kalorycznym – nie ma istotnych różnić w utracie tkanki tłuszczowej (o ile nie ma różnicy w spożyciu kalorii i białka). Oba sposoby żywienia są tak samo skuteczne w kontekście odchudzania.
Ponadto duże restrykcje żywieniowe, jakie narzuca dieta ketogeniczna, mogą przyczyniać się do odstępstw od diety, a co za tym idzie do wyjścia z ketozy. Przerwanie diety ketogenicznej skutkuje gromadzeniem zapasu glikogenu oraz wody w organizmie, co skutkuje wzrostem masy ciała. Dlatego na poczaku będąc na diecie ketogenicznej nie tracimy tkanki tłuszczowej, a jedynie zmniejsza się zawartość glikogenu. [6]
Udwodnionio natomiast, że dieta ketogeniczna ma zastosowanie w leczeniu padaczki lekoopornej, a także wrodzonych wad metabolizmu. Uważa się także, że taki model żywienia przyczynia się do poprawy stężenia glukozy oraz insuliny we krwi. Wykazano również korzyści w postaci poprawy profilu HDL i triglicerydów. Natomiast nadal brakuje wystarczających danych, czy owa dieta jest bezpieczna i jakie przynosi długoterminowe konsekwencje zdrowotne. [7,8]
Czy dieta niskowęglowodanowa jest bezpieczna dla pacjentów z Hashimoto?
Dane literaturowe wskazują, że wpływ diety ketogenicznej jest dość niejasny w przypadku funkcjonowania tarczycy. W niektórych przypadkach zaobserwowano, że dieta niskowęglowodanowa przyczynia się do wzrostu poziomu tyroksyny (T4), bez wpływu na trijodotyroninę (T3), a w innych że ketoza prowadzila do zmniejszenia w organizmie poziomu T3. Niestety, ze względu na zbyt małą ilość przeprowadzonych prób oraz krótki okres badań (4-7 dni), kwestia ta wymaga przeprowadzenia dalszych badań klinicznych (zwłaszcza randomizowanych) w celu szerszej oceny wpływu ketozy na tarczycę. [9]
Pomimo udokumentowanych korzyści płynących z stosowania diety ketogenicznej, należy wspomnieć, że postępowanie to posiada również swoje minusy.
Wady diety ketogenicznej:
- zwiększenie stężenia cholesterolu LDL i lipoprotein o bardzo małej gęstości (VLDL),
- nudności,
- wymioty,
- zawroty i bóle głowy,
- bezsenność,
- zaburzenia miesiączkowania,
- zwiększenie rozpadu białek mięśniowych,
- zaparcia (określane jako grypa ketonowa). [10,11]
Możemy wnioskować, że dieta ketogeniczna nie jest całkiem bezpieczna dla osób z Hashimoto i buduje złe nawyki żywieniowe. Bardzo często w celu uzupełnienia zapotrzebowania na tłuszcze sięga się w głównej mierze po produkty wysokoprzetworzone, które bogate są w tłuszcze nasycone i trans. Składniki te działają prozapalanie, nasilając przewlekły stan zapalny obecny w chorobie Hashimoto. Ponadto takie wysokoprzetworzone produkty są ubogie w błonnik pokarmowy wspierający mikrobiom jelitowy oraz absorpcję toksyn.
Uważa się jednak, że dieta ketogeniczna może być korzystna jeśli zadbamy o wyższy udział tłuszczy nienasyconych (np. oliwa z oliwek, olej rzepakowy, awokado, pestki i nasiona czy orzechy). [12]
W dietoterapii Hashimoto istotną rolę odgrywają wspomniane już składniki przeciwzapalne, czyli witaminy A, C i E, które ze względu na swoje działania przeciwutleniające wspomagają pracę tarczycy. Warto zwrócić uwagę także na odpowiednie spożycie selenu, jodu czy żelaza, które biorą udział w tworzeniu się hormonów tarczycowych. Niestety w przypadku nieodpowiednio zbilansowanej diety ketogenicznej łatwo o niedobory tych składników, a w konsekwencji zaburzenie pracy tarczycy.
W “keto” obserwujemy nie tylko ograniczenie spożycia węglowodanów, ale także białka. Zatem uważana jest za dietę eliminacyjną. Co ciekawe, większość wspomnianych mikroskładników możemy znaleźć właśnie w produktach białkowych. Przykładowo do produktów bogatych w witaminę A zaliczamy drób, ryby (np. łosoś, tuńczyk, makrela) czy nabiał. Dlatego w leczeniu dietetycznym Hashimoto nie powinno zalecać się diety ketogenicznej. [1,2,13]
Podsumowanie
Pomimo pewnych korzyści płynących ze stosowania diety ketogenicznej, warto podejść do tematu ostrożnie. Wciąż prowadzone są badania w celu stwierdzenia, czy może być ona stosowana długotrwale oraz, czy nie prowadzi do negatywnych konsekwencji zdrowotnych u pacjentów obciążonych chorobami przewlekłymi. Na ten moment zdecydowanie lepszym rozwiązaniem będzie stosowanie diety przeciwzaplanej, która nie będzie prowadziła do niedoborów pokarmowych oraz pomoże zniwelować stan zapalny obecny w chorobie Hashimoto.
[1] Danailova Y i wsp. Nutritional Management of Thyroiditis of Hashimoto. Int J Mol Sci. 2022; 23(9): 5144.
[2] Lachowicz K i wsp. Fizjologiczne aspekty postępowania dietetycznego w chorobie Hashimoto. Kosmos 2019; 68(323): 201-214.
[3] Wolnicka K., Talerz zdrowego żywienia 2020, https://ncez.pl/abc-zywienia-/zasady-zdrowego-zywienia/talerz-zdrowego-zywienia [data dostępu 6.11.2022r]
[4] Dowis K i wsp. The Potential Health Benefits of the Ketogenic Diet: A Narrative Review. 2021 Nutrients 13: 165
[5] Wilson J., Lowery R., Ketogeniczna Biblia. Najnowsze badania naukowe, suplementacja, praktyczne porady i przepisy. 2019
[6] Hull M., Leaf A, Brown W., Sicart PA. Evidence Based Keto. Examine.com; 2019.
[7] Chawla S, Silva F., T., Radenkovic D., The effect of Low-Fat and Low-carbohydrate Deits on Weight Loss and Lipid Levels: A Systemic Review and Meta-Analysis. 2020; 12(12): 3774.
[8] Martin-McGill K., J., Bresnahan R., G Levy R., N Cooper P., Ketogenic diets for drug resistant epilepsy. Cochrane Database Sys. Rev. 2020; 14(6): CD001903.
[9] Iacovides S., Maloney S., K., Bana S., Angamia Z., Meiring R., M., Could the ketogenic diet induce a shift in thyroid function and supporta metabolic advantage in healthy participants? A pilot randomized-controlled-crossover trial. PLoS One. 2022; 17(16): e0269440.
[10] Batch J., T., Lamsal S., P., Ramirez M., N., Advantages and Disadvantages of the Ketogenic Diet: A Review Article. 2020; 12(8): e9639.
[11] Masood W., Annamaraju P., Uppaluri K., R., Ketogenic Diet. StatPearls 2022.
[12] Halton T., L., Willet W., C., Liu S., Manson J., E., Albert C., M., Rexrode K., et al. Low-Carbohydrate-Diet Score and the Risk of Coronary Heart Disease in Women. The New England Journal of Medicine. 2006; 9355(19): 1991-2002.
[13] Naliwajko S., K., Markiewicz-Zulkowska R., Sawicka E., Bortosiuk E., Omeljaniuk W., J., Borawsha M., H., Składniki mineralne w diecie pacjentek z chorobą Hashimoto. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna 2011; 44(3): 544-549.
Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni: 214,00 zł.
Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni: 129,00 zł.
Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni: 215,00 zł.