Musisz to wiedzieć, zanim zastosujesz lek na tarczycę

Spis treści

Euthyrox i Letrox to najczęściej stosowane leki w niedoczynności tarczycy zawierające tyroksynę – syntetyczny hormon tarczycy. Ponieważ terapia trwa zazwyczaj przez całe życie, warto poznać wszystkie strony leczenia tarczycy.

Lewotyroksyna to syntetyczny hormon tarczycy, który działa analogicznie do hormonu wytwarzanego przez tarczycę – tyroksyny (T4). Jest składnikiem aktywnym leków pierwszego rzutu w terapii niedoczynności tarczycy, kiedy tarczyca nie jest w stanie wyprodukować wystarczającej ilości hormonów. Celem leczenia jest uzyskanie prawidłowego poziomu hormonów tarczycy – tyroksyny (T4) i trijodotyroniny (T3).

Decyzja o rozpoczęciu terapii lerotyroksyną

Kiedy 10 lat temu miałam postawioną diagnozę niedoczynności tarczycy i lekarz oświadczył, że będę musiała brać leki do końca życia, nie wzbudziło to u mnie żadnej refleksji. Dopiero kiedy, pomimo stosowania leków na tarczycę i nawet zwiększenia ich dawki, nie było poprawy samopoczucia, postanowiłam zgłębić temat.

Mając wiedzę, która mam dzisiaj dzięki wieloletniej pracy w branży farmaceutycznej, analizie badań i publikacji naukowych dotyczących chorób tarczycy oraz studiom z dietoterapii chorób metabolicznych, nie zdecydowałabym się od razu na terapię hormonalną. Dlaczego?

Letrox czy Euthyrox nie działają ani na przyczynę choroby, na Hashimoto, ani na jej skutek, czyli niedoczynność tarczycy. Terapia nie prowadzi do wyleczenia niedoczynności tarczycy. Za to dorzuca do pakietu objawów sporą listę skutków ubocznych.

Lewotyroksyna działa podobnie, jak naturalny hormon, ale jest tylko substytutem, czyli sztucznym zamiennikiem. Jednak tarczyca nie zwiększa produkcji własnych hormonów na skutek terapii – wręcz przeciwnie. Kiedy podajemy sztuczny hormon, nasz organizm dostaje sygnał, że hormonów jest wystarczająco, a więc hamuje wytwarzanie własnych hormonów!

Zatem tabletki na niedoczynność tarczycy nie regulują pracy tarczycy, tylko dostarczają gotowy hormon z zewnątrz.

Dlatego na pierwszym miejscu powinna być próba regulacji pracy tarczycy, a substytucję opartą o sztuczny hormon, powinno się rozważyć dopiero wtedy, gdy nie ma już możliwości regulacji (np. w zaawansowanych etapach choroby).

Naturalne wsparcie produkcji hormonów tarczycy

Zawsze warto przed rozpoczęciem terapii lekami wypróbować mniej inwazyjne, bardziej naturalne metody regulacji swojego układu hormonalnego.

Porozmawiaj ze swoim lekarzem, czy lek jest od razu niezbędny i, czy w Twoim przypadku, można podjąć próbę regulacji pracy tarczycy.

W przypadku obniżonego poziomu hormonu tarczycy u mojego syna, endokrynolog zalecił najpierw suplementację składników mineralnych i witamin. Po 4 miesiącach wyniki badań laboratoryjnych były prawidłowe i nie było potrzeby wdrażania leczenia.

Regulacja pracy tarczycy polega na:

stymulacji do pracy gruczołu tarczycy,
uzupełnianiu brakujących substancji odżywczych potrzebnych do wytwarzania hormonów tarczycy (witamin, składników mineralnych czy aminokwasów),
odciążeniu narządów, które wpływają na poziom hormonów tarczycy (wątroby, jelit, nadnerczy).

Jak w naturalny sposób wesprzeć pracę tarczycy?

Odżyw układ hormonalny!
Zamiast stosowania diet eliminacyjnych, które mogą zaostrzyć przebieg choroby autoimmunologicznej, odżyw organizm, aby wzmocnić pracę narządów i gruczołów dokrewnych. Pożywienie to paliwo dla tarczycy. Ważna jest jakość i różnorodność spożywanych posiłków, a najistotniejszą zmianą w sposobie żywienia jest duża ilość warzyw – najlepiej spożywanych do każdego posiłku. Wielu osobom pomaga rezygnacja z pszenicy, mleka i cukru.

Wybieraj warzywa, żywność bio, bez dodatków chemicznych, pestycydów, herbicydów, antybiotyków, konserwantów.

Składniki, których potrzebuje Twoja tarczyca to:

Cynk działa antyoksydacyjne i przeciwzapalnie. Przy jego niedoborach wzrasta ilość przeciwciał przeciwtarczycowych oraz obniża się poziom T3 i T4 we krwi. Dobrym źródłem cynku są pestki dyni, zarodki i otręby pszenne, a także nasiona lnu.
Selen jest składnikiem enzymu biorącego udział w przemianie T4 do T3. Chroni tarczycę przed uszkodzeniami oksydacyjnymi. Znajdziesz go w orzechach brazylijskich, skorupiakach i rybach morskich oraz produktach zbożowych.
Żelazo jest składnikiem enzymu, który odpowiada za konwersję hormonu T4 oraz T3. Jego niedobór może prowadzić do obniżenia T3 oraz wzrostu TSH. Źródłem żelaza jest m.in. mięso, ryby, sezam, pestki dyni, liście pietruszki czy kasza jaglana.
Witamina D jest w niedoborze u 80% osób z Hashimoto, a efektem jest upośledzenie przemiany T4 w T3. Najlepszym źródłem witaminy D jest słońce, ale w niewielkich ilościach znajdziemy ją w grzybach shiitake, tłustych rybach czy żółtku jaj.
Jod jest niezbędny do syntezy hormonów tarczycy i pełni kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia hormonalnego. Znajdziesz go w rybach morskich, algach i owocach morza.

Jako dietetyk wiem, jak trudno jest ułożyć zbilansowany jadłospis, zwłaszcza przy obecnie niskiej zawartości składników odżywczych w pożywieniu. Przy chorobie Hashimoto mamy dodatkowo zwiększone prawdopodobieństwo niedoborów składników odżywczych i stan zapalny organizmu. Dlatego uważam, że warto okresowo wesprzeć się suplementami diety, ponieważ:

witaminy i składniki mineralne, takie jak: cynk, selen, witamina B12, D3 czy E łagodzą wiele objawów i wspierają pracę organizmu
naturalne składniki przeciwzapalne, takie jak: mio-inozytol, kurkumina czy tymochinon zmniejszają stan zapalny i poprawiają samopoczucie.

Dlatego powstał nasz specjalistyczny suplement diety Nutrivimix HT#1, który poza kompleksem witamin, składników mineralnych i ekstraktów roślinnych zawiera inozytol, który przyczynia się do obniżenia poziomu TSH, przeciwciał tarczycowych anty-TPO i anty-TG, a także zwiększenia poziomu hormonów tarczycy.

Odciąż wątrobę!

To głównie w wątrobie zachodzi przemiana nieaktywnego hormonu tarczycy T4, który przyjmujesz w leku, do jego aktywnej formy T3. Przy zaburzonej pracy tego narządu konwersja może być zmniejszona. Źle funkcjonująca wątroba może prowadzić do zmniejszenia skuteczności leków na tarczycę, ponieważ w leku przyjmujemy nieaktywny hormon T4.

Ogranicz alkohol i toksyny środowiskowe, wprowadź do diety odpowiednią ilość błonnika.

Nawadniaj się!

Odpowiednia ilość wody w organizmie jest kluczowa dla prawidłowego przebiegu procesów metabolicznych, w tym produkcji hormonów tarczycy. Woda jest niezbędna do transportu substancji odżywczych, do usuwania produktów przemiany materii i toksyn oraz regulacji temperatury ciała, co przekłada się na pracę tarczycy.

Pij wodę filtrowaną, herbaty i napoje zamień na napary i herbatki ziołowe – rumianek, pokrzywę.

Wysypiaj się!

Sen odgrywa ważną rolę w regulacji hormonalnej, w tym w produkcji hormonów tarczycy. W nocy Twój organizm regeneruje się, a gorszy i krótszy sen przekłada się na osłabienie pracy tarczycy. W przeprowadzonych badaniach stwierdza się wyższy poziom TSH u osób, które śpią zbyt mało. [1]

Wycisz się przed snem, unikaj używek, reguluj dostęp do światła dziennego i zaciemnienia.

Odstresuj ciało!

Stres wpływa na układ odpornościowy poprzez układ nerwowy i hormonalny. Może prowadzić się do rozwoju chorób autoimmunologicznych, w tym do niedoczynności tarczycy. [2] Przewlekły stres osłabia pracę tarczycy oraz nasila objawy towarzyszące niedoczynności. Odciąż nadnercza, aby produkowały mniej kortyzolu, który zaburza konwersję hormony tarczycy T4 do aktywnego T3.

Oddychaj, medytuj, uprawiaj jogę, pilates, spędzaj czas na powietrzu, buduj bliskie relacje, miej hobby.

Wyreguluj temperaturę ciała!

Nawet niewielkie pogorszenie pracy tarczycy, które nie zawsze widać w wynikach badań, powoduje obniżenie temperatury ciała i spowolnienie metabolizmu. Rano po przebudzeniu temperatura powinna wynosić 36,6-36,8 stopni C. Jeśli jest niższa, potrzebujemy ciepłych skarpet do spania, opatulenia się kocem, to oznacza, że mamy wychłodzenie organizmu. Jest często ignorowany objaw niedoczynności tarczycy.

Unikaj zimnych posiłków i napojów, jedz na ciepło i pij ciepłe napoje, ruszaj się, dotleniaj się na świeżym powietrzu, ogranicz stosowanie leków do niezbędnego minimum.

Rozbudź układ hormonalny ruchem!

Regularna aktywność fizyczna może pomóc w rozbudzeniu układu hormonalnego, wspierając jego zdrowie i równowagę. Dostosuj aktywność fizyczną do własnych możliwości i preferencji, wtedy odniesiesz największe korzyści dla układu hormonalnego i swojego samopoczucia. Pamiętaj tylko, że tarczyca nie lubi zajeżdżania i przetrenowania.

Dostosuj formę ruchu do swoich preferencji, umiarkowane ćwiczenia typu pilates i spacery na świeżym powietrzu są świetnym rozwiązaniem.

Spróbuj fitoterapii!

Rośliny mają ogromna moc i duży potencjał w naturalnym wspieraniu zdrowia tarczycy. Oto rośliny, które są często używane w fitoterapii do naturalnej regulacji pracy tarczycy:

Kurkumina wykazuje silne działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne. Reguluje poziom cytokin zapalnych, dzięki czemu pomaga spowolnić proces autoimmunologiczny. Zatrzymuje rozwój łagodnych guzków tarczycy oraz wzmacnia odporność.
Tymochinon z czarnuszki działa przeciwutleniająco, zmniejsza stan zapalny i buduje odporność. Wpływa pozytywnie na parametry badań tarczycy, obniża poziom przeciwciał anty-TPO oraz poziom glukozy we krwi, co wspomaga redukcję masy ciała.
Ashwagandha ma działanie adaptogenne, czyli pomaga dostosować się organizmowi do stresorów zewnętrznych. Jest znana ze swojego działania na układ hormonalny, w tym na równowagę hormonów tarczycy. Może pomóc w regulacji poziomu kortyzolu (hormonu stresu), co jest istotne dla zdrowia tarczycy.

Wszystkie te naturalne składniki znajdziesz w naszych specjalistycznych suplementach diety dla wsparcia zdrowia tarczycy i nadnerczy.

Czy można odstawić lek na tarczycę?

Jeśli stosujesz już lek na niedoczynność tarczycy, Euthyrox lub Letrox, ale dalej czujesz się źle, pewnie zastanawiasz się, czy w Twoim przypadku jest możliwość odstawienia leku.

Jak już wspominałam, leki na niedoczynność tarczycy nie leczą przyczyny choroby, a uzupełniają niedobór hormonów do prawidłowego poziomu. Nie zatrzymują postępującego niszczenia tarczyca przez proces autoimmunologiczny, jaki ma miejsce w chorobie Hashimoto.

Jeśli masz przepisane leki, to prawdopodobnie słyszałaś, że będziesz musiała przyjmować je przez całe życie. Jednak w niektórych przypadkach możliwe jest odstawienie hormonów tarczycy. Nie oznacza to jednak, że możesz sama odstawić lek na własną rękę! Samodzielna decyzja o przerwaniu stosowania leku może przynieść Ci więcej szkody niż pożytku! Nigdy nie rób tego bez konsultacji z lekarzem.

Poniżej przedstawiam sytuacje, kiedy można porozmawiać z lekarzem nad zasadnością odstawienia leku na tarczycę:

byłaś diagnozowana dawno temu pod kątem niedoczynności tarczycy, gdy diagnoza choroby mogła być postawiona błędnie
miałaś przepisany lek wyłącznie na podstawie zgłaszanych objawów, ale bez potwierdzenia niedoczynności w badaniach
masz subkliniczną niedoczynność tarczycy, więc korzyści z leczenia lewotyroksyną są tak małe, że nie przewyższają ryzyka związanego z odstawieniem leku
miałaś przepisany lek tylko na podstawie badania TSH – bez zbadania pozostałych parametrów tarczycy. TSH jest czułym wskaźnikiem czynności tarczycy, ale jego nieprawidłowe wartości nie zawsze muszą oznaczać dysfunkcji tarczycy.

Pamiętaj, jeśli rozważasz odstawienie leku, to koniecznie zrób to w sposób bezpieczny dla zdrowia i tylko w porozumieniu z lekarzem! Nie podejmuj nigdy tej decyzji samodzielnie!

Na koniec opiszę, jak przyjmować lek, aby zwiększyć jego wchłanianie i odnieść największe korzyści.

Prawidłowe przyjmowanie leku w niedoczynności tarczycy

Prawidłowe przyjmowanie lewotyroksyny jest kluczowe dla uzyskania optymalnej skuteczności leczenia. Oto kilka wskazówek, jak prawidłowo przyjmować lek:

Do prawidłowego wchłaniania leku niezbędne jest kwaśne pH soku żołądkowego, dlatego należy przyjmować go na czczo. Może to być rano, na 30-60 minut przed posiłkiem, lub wieczorem, co najmniej 2 godziny po ostatnim posiłku.
Skuteczność stosowania leku wieczorem – na czczo, co najmniej 2 godziny po ostatnim posiłku potwierdzają badania. Jedno z nich wykazało, że lek przyjmowany przed snem w porównaniu z porannym spożyciem dało lepsze wyniki hormonów tarczycy oraz TSH. Dlatego jeśli poranne spożycie jest dla Ciebie uciążliwe, możesz rozważyć stosowanie leku wieczorem.
Lek popijaj szklanką wody niegazowanej o niskiej zawartości składników mineralnych, zwłaszcza wapnia. Dzięki temu poprawisz wchłanianie lewotyroksyny i zwiększysz jej skuteczność.
Coraz więcej wspomina się także o wpływie witaminy C na poprawę wchłaniania leku. Aktualnie rozpatruje się tę metodę jako alternatywę dla osób słabo reagujących na leczenie.
Uważaj na pokarmy i leki, które zaburzają działanie lewotyroksyny. Należą do nich: kawa, sok z grejpfruta, soja i produkty sojowe, błonnik, wapń i żelazo. Najlepiej unikaj ich w okolicach 1-2 godzin od brania leku.