Spis treści
Euthyrox, Letrox i Euthyroxin to najpopularniejsze preparaty stosowane w leczeniu niedoczynności tarczycy. Wszystkie te leki zawierają lewotyroksynę, czyli syntetyczną tyroksynę, która działa analogicznie do naturalnie występującego hormonu wytwarzanego przez tarczycę i która ma doprowadzić do prawidłowego poziomu hormonów tarczycy we krwi. Sprawdź, jak prawidłowo przyjmować lek w niedoczynności tarczycy.
Lewotyroksyna jest lekiem pierwszego rzutu w leczeniu niedoczynności tarczycy, czyli w sytuacji gdy tarczyca nie jest w stanie wyprodukować odpowiedniej ilości hormonów w stosunku do potrzeb organizmu.
Wykazuje ona podobne działanie do hormonów tarczycy. Lewotyroksyna działa analogicznie do naturalnie występującego hormonu wytwarzanego przez tarczycę, czyli tyroksyny (T4). Po podaniu doustnym wchłania się z przewodu pokarmowego w ok. 80%.
Kluczowe dla jej prawidłowego działania jest jej odpowiednie przyjmowanie.
Jak prawidłowo przyjmować lewotyroksynę?
Kwaśne pH soku żołądkowego jest niezbędne do prawidłowego wchłaniania leku, dlatego zaleca się, aby przyjmować go na czczo. Najczęściej wspomina się, że lek należy zażywać rano, na 30-60 minut przed posiłkiem, ale poprawne jest również spożywanie go wieczorem, co najmniej 2 godziny po ostatnim posiłku. [1]
W badaniach nie stwierdzono istotnych różnic w poziomie TSH, FT4 lub FT3 podczas podawania leku na czczo rano i wieczorem. [1]
Pamiętaj także, aby popijać lek wodą niegazowaną o niskiej zawartości składników mineralnych, zwłaszcza wapnia. Dzięki temu poprawisz wchłanianie lewotyroksyny, zwiększając jej skuteczność.
Coraz więcej wspomina się także o wpływie witaminy C na poprawę wchłaniania leku. [2-4] Mechanizm działania wynika prawdopodobnie z obniżenia pH i zwiększenia rozpuszczalności leku. Aktualnie rozpatruje się tę metodę jako alternatywę dla osób słabo reagujących na leczenie.
Co zaburza wchłanianie lewotyroksyny?
Istnieje wiele czynników, które mogą zaburzać wchłanianie leku, a tym samym zmniejszać jego skuteczność i wymuszać stosowanie jeszcze większych dawek.
Kawa i sok z grejpfruta
Popijanie leku kawą lub sokiem z grejpfruta nie jest dobrym pomysłem, ponieważ zmniejsza to efektywność działania leku. [3, 5] Podobnie jest w przypadku popicia leku wodą, a zaraz po tym wypicia wspomnianych napojów.
Badania wskazują, że kawa i herbata zaburzają wchłanianie lewotyroksyny w jelitach. Z kolei duże ilości soku grejpfrutowego mogą blokować białko odpowiedzialne za metabolizm lewotyroksyny.
200-600 ml soku grejpfrutowego powoduje spadek absorpcji leku o 11%. [5]
Dlatego zanim napijesz się kawy lub soku z grejpfruta odczekaj minimum 30 minut od spożycia leku. W praktyce często rekomenduje się, aby ten czas był nawet dłuższy.
Najnowsze badania sugerują, że również herbata zmniejsza wchłanianie lewotyroksyny, jednak temat ten musi jeszcze zostać szerzej zbadany. [7]
Soja i produkty sojowe
Produkty sojowe ograniczają wchłanianie lewotyroksyny, a więc potrzebna jest większa dawka leku. [3] Nie musisz z nich jednak całkiem rezygnować. Wystarczy, że przed spożyciem produktów sojowych odczekasz minimum 4 godziny od czasu zażycia leku.
Błonnik
W porze przyjmowania leku unikaj pokarmów bogatych w błonnik oraz suplementów diety wspomagających pracę jelit, które mogą ograniczać biodostępność lewotyroksyny. [8-9]
W jednym z badań wykazano, że pacjenci stosujący dietę wysokobłonnikową wykazywali podwyższone poziomy TSH lub wymagali wysokich dawek lewotyroksyny. [10]
Wapń i żelazo
Związki żelaza zmniejszają dostępność lewotyroksyny poprzez tworzenie nierozpuszczalnych kompleksów, a efektem tego jest zmniejszenie wchłaniania leku i wzrost TSH. [8] Dlatego jeśli przyjmujesz preparaty żelaza zachowaj co najmniej 2-3 godzinny odstęp między lewotyroksyną a żelazem.
Podobny czas należy odczekać w przypadku preparatów wapnia. Minimalny odstęp od przyjęcia leków powinien wynosić 2 godziny, ponieważ w kwaśnym środowisku, jakie jest w żołądku, lewotyroksyna absorbuje się na węglanie wapnia, a to powoduje zmniejszenie efektywności leku nawet o 20-25%. [4, 11, 12]
Uważaj także na wody mineralne o wysokiej zawartości wapnia i mleko – nie popijaj nimi leku. [8, 13]
Niektóre leki
Lewotyroksyna, tak jak każdy lek, wymaga szczególnej uwagi podczas stosowania z innymi preparatami, gdyż może dojść do osłabienia jej działania lub wystąpienia niepożądanych interakcji szkodliwych dla zdrowia. Przyjmowanie niektórych leków może zaburzać wchłanianie lewotyroksyny i zmniejszać jej skuteczność. O jakich lekach mowa?
- Leki uspokajające i antydepresanty
- Beta-blokery – leki na nadciśnienie
- IIP – inhibitory pompy protonowej
- Glikokortykoidy – leki przeciwalergiczne
- HTZ i pigułki antykoncepcyjne
- Orlistat – lek stosowany w leczeniu otyłości [3]
Uważaj także, jeśli stosujesz leki przeciwcukrzycowe (zmniejszające stężenie cukru we krwi). lewotyroksyna może osłabiać ich działanie, dlatego konieczne mogą być dodatkowe kontrole stężenia cukru we krwi – szczególnie na początku leczenia lewotyroksyną. W czasie stosowania lewotyroksyny potrzebna może być także zmiana dawki leku przeciwcukrzycowego.
W przypadku leków przeciwzakrzepowych (pochodnych kumaryny), lewotyroksyna może nasilać ich działanie i w efekcie zwiększać ryzyko krwawień, np. do ośrodkowego układu nerwowego lub przewodu pokarmowego. Dotyczy to zwłaszcza osób w podeszłym wieku. Niezbędne mogą być regularne kontrole parametrów krzepnięcia krwi. Może być też konieczna zmiana dawki leku przeciwzakrzepowego.
Inhibitory proteazy (rytonawir, indynawir, lopinawir) mogą z kolei wpływać na działanie lewotyroksyny. Dlatego zaleca się ścisłą kontrolę parametrów tarczycowych i w razie potrzeby należy dostosować dawkę lewotyroksyny.
Fenytoina (lek przeciwpadaczkowy) także może wpływać na działanie lewotyroksyny – poprzez wypieranie jej z wiązań z białkami osocza, zwiększając poziom FT4 i FT3. Fenytoina przyspiesza także metabolizm lewotyroksyny w wątrobie. W związku z tym zaleca się ścisłe kontrolowanie hormonów tarczycy.
Jeśli stosujesz jeden z tych leków, koniecznie porozmawiaj o tym ze swoim lekarzem endokrynologiem.
Niektóre choroby przewlekłe
Wchłanianie lewotyroksyny może być także zaburzone w związku z obecnymi chorobami przewlekłymi, takimi jak:
- zakażenie Helicobacter pylori,
- stany zapalne błony śluzowej żołądka,
- choroby żołądka i dwunastnicy,
- GERD,
- nietolerancja laktozy,
- celiakia,
- nieswoiste zapalenie jelit,
- zespół jelita krótkiego. [8]
Jeśli chorujesz na którąś z nich, warto wspomnieć o tym swojemu endokrynologowi, aby mógł odpowiednio dostosować dawkę leku. Dotyczy to także operacji bariatrycznych. [8]
Jest to istotne, ponieważ nieodpowiednio dobrana dawka leku może skutkować objawami, takimi jak: tachykardia, zaburzenia rytmu serca, drżenia, bóle wieńcowe, pobudzenie, bezsenność, przewodnienie, spadek masy ciała, biegunka.
Lewotyroksyna a badanie hormonów tarczycy
Po wdrożeniu leczenia lewotyroksyną lub zmianie dawki leku, dobrze jest wykonać kontrolne badanie TSH. Powinno być ono wykonane po 4–8 tygodniach, a następnie po ustaleniu należnej dawki co 6–12 miesięcy.
Jeśli badasz jedynie poziom TSH, nie musisz odstawiać leku przed badaniem, ponieważ nie wpłynie to na jego wynik.
Natomiast jeśli poza TSH planujesz dodatkowo zbadać FT4, to tabletkę zażyj dopiero po badaniu. W przeciwnym razie możesz otrzymać zafałszowany, zawyżony wynik FT4.
[1] Geer M. i wsp.: Alternative schedules of levothyroxine administration. Am J Health Syst Pharm 2015. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25694412/
[2] Jubiz W., Ramirez M.: Effect of vitamin C on the absorption of levothyroxine in patients with hypothyroidism and gastritis. J Clin Endocrinol Metab. 2014. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24601693/
[3] Skelin, M. i wsp.: Factors Affecting Gastrointestinal Absorption of Levothyroxine: A Review. Clinical Therapeutics 2017. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28153426/
[4] Olejniczak – Rabinek M.: Czynniki wpływające na dostępność biologiczną lewotyroksyny. Farmacja współczesna, 2016. https://www.akademiamedycyny.pl/wp-content/uploads/2017/07/Farmacja_4_05.pdf
[5] Benvenga S. i wsp.: Altered intestinal absorption of L-thyroxine caused by coffee. Thyroid 2008. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18341376/
[6] Firlej M.: Interakcje leków związane z transporterem OATP. Farmacja współczesna, 2016. https://www.akademiamedycyny.pl/wp-content/uploads/2016/11/Farmacja_2_2016_04.pdf
[7] Ying-Wei L., Shih-Ming H.: Tea consumption affects the absorption of levothyroxine. Front Endocrinol (Lausanne) 2022. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36171905/
[8] Caron P. i wsp.: Factors influencing the levothyroxine dose in the hormone replacement therapy of primary hypothyroidism in adults. Rev Endocr Metab Disord. 2022. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34671932/
[9] Liwanpo L., Hershman J.M.; Conditions and drugs interfering with thyroxine absorption. Best Pract Res Clin Endocrinol Metab. 2009. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19942153/
[10] Liel Y. i wsp.: Evidence for a clinically important adverse effect of fiber-enriched diet on the bioavailability of levothyroxine in adult hypothyroid patients. J Clin Endocrinol Metab. 1996. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8636317/
[11] Singh N. i wsp.: Effect of calcium carbonate on the absorption of levothyroxine. JAMA 2000. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10838651/
[12] Singh N. i wsp.: The Acute Effect of Calcium Carbonate on the Intestinal Absorption of Levothyroxine. Thyroid 2001. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11716045/
[13] Cheon D.A. i wsp.: Concurrent Milk Ingestion Decreases Absorption of Levothyroxine. Thyroid 2018. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29589994/
Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni: 199,00 zł.
Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni: 155,00 zł.
Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni: 155,00 zł.
Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni: 119,00 zł.
Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni: 119,00 zł.
Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni: 99,00 zł.
Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni: 215,00 zł.
