Spis treści
Choroba Hashimoto, czyli przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, jest najczęstszą przyczyną niedoczynności tego gruczołu. Niestety, pierwsze objawy choroby są zwykle ignorowane, co prowadzi do jej stopniowego postępu. Jakie symptomy powinny skłonić do jak najszybszej konsultacji lekarskiej?
Dlaczego choroba Hashimoto jest trudna do zdiagnozowania?
Objawy choroby Hashimoto rozwijają się powoli, na przestrzeni lat. Są niespecyficzne, dlatego dolegliwości często są przypisywane nie chorobie, a zwykłemu zmęczeniu, przepracowaniu, upływowi czasu. Do tego procedury w ramach NFZ – dostępność badania TSH na zlecenie lekarza rodzinnego, a dalszej diagnostyki jedynie w ramach leczenia specjalistycznego u lekarza endokrynologa (o trudnym dostępie dla pacjenta z powodu długich terminów oczekiwań na wizytę), możliwość wykonania niektórych badań tylko w ramach prywatnej opieki zdrowotnej – nie ułatwiają diagnostyki choroby Hashimoto w Polsce.
Często mija wiele lat do momentu pierwszej diagnozy, a to dopiero wierzchołek góry lodowej.
Tymczasem przewlekłe zapalenie stopniowo niszczy tarczycę – gruczoł produkuje coraz mniej hormonów, a to już wiąże się z bardzo uciążliwymi objawami.
Tak jak w przypadku wielu innych schorzeń, nie u wszystkich osób przebieg wygląda identycznie. Są pacjenci, u których pojawiają się gwałtowne ataki choroby, które wręcz zwalają z nóg. U większości jednak Hashimoto atakuje z ukrycia.
Podobnie jest z kwestią rozmiaru tarczycy – na początku choroby u niektórych gruczoł powiększa się (powstaje tzw. wole tarczycowe), ale nie u wszystkich. W trakcie dalszego rozwoju choroby tarczyca staje się coraz mniejsza i mogą pojawić się na niej guzki.
Wielowymiarowość oraz uciążliwość objawów niedoczynności tarczycy
Kiedy choroba Hashimoto się rozwija, wówczas mogą wystąpić typowe objawy niedoczynności tarczycy, do których należą:
- przyrost masy ciała bez wyraźnej przyczyny oraz problemy ze schudnięciem,
- zaparcia, wzdęcia po posiłku,
- poranne zmęczenie – nawet po przespaniu całej nocy,
- ciągłe przemęczenie, senność w ciągu dnia,
- problemy z koncentracją i pamięcią , trudności w zbieraniu myśli,
- nadmierna nerwowość, drażliwość,
- wahania nastroju,
- depresja, stany lękowe,
- częste uczucie chłodu, słaba tolerancja zimna,
- zawroty głowy,
- blada, sucha, szorstka skóra – zwłaszcza na łokciach,
- obrzęk, opuchlizna na twarzy,
- wypadanie włosów,
- bóle kości i stawów,
- zaburzenia miesiączkowania, problemy z zajściem w ciążę.
Jakie jeszcze objawy mogą występować przy chorobie Hashimoto?
Powyższe zaburzenia zdrowotne należą do najczęściej wymienianych, jednak istnieje także możliwość wystąpienia innych objawów wskazujących na chorobę. Czasami niedoczynności tarczycy towarzyszy ochrypły i matowy głos oraz spłycenie oddechu.
Objawem bywa też zmniejszone wydalanie wody z organizmu, które prowadzi do powstania obrzęków. W przypadku mężczyzn może dojść do osłabienia libido lub zaburzeń wzwodu. Zdarza się też, że u osób chorych podczas badania laboratoryjnego stwierdza się podwyższenie poziomu cholesterolu lub niedokrwistość.
Warto wspomnieć też o objawach wynikających ze stanu zapalnego (typowych zresztą także dla innych chorób autoimmunologicznych), takich jak:
- zespół jelita drażliwego,
- choroba refluksowa przełyku (zgaga i cofanie się do przełyku treści żołądkowej),
- wysypki, alergie.
W niektórych przypadkach niedoczynność tarczycy nie daje jasnych sygnałów, a ponadto niedobór hormonów nie zawsze wynika z choroby Hashimoto. Powyższe objawy mogą również wiązać się z innymi problemami zdrowotnymi, dlatego konieczna jest dokładna diagnostyka.
Należy pamiętać, że każdy z nas jest inny, a choroba Hashimoto ma wiele twarzy.
Kiedy warto się zbadać w kierunku Hashimoto?
Zgłoś się do lekarza, jeżeli:
- masz wyżej wymienione objawy niedoczynności lub stanu zapalnego,
- zauważysz powiększenie lub tkliwość tarczycy,
- w Twojej rodzinie występowały już przypadki chorób tarczycy,
- jesteś w ciąży, po ciąży lub planujesz dziecko, a tym bardziej, jeśli pomimo starań masz trudności z zajściem w ciążę.
Co robić w przypadku wystąpienia objawów?
W sytuacji zauważenia u siebie osłabionej kondycji zdrowotnej, pierwsze kroki skieruj do lekarza rodzinnego. Na podstawie zebranych w trakcie wywiadu informacji skieruje Cię na odpowiednie badania hormonalne. Konieczne jest w tym przypadku oznaczenie TSH i hormonów tarczycy – FT3, FT4.
Jeżeli wyniki wykażą niedoczynność, należy znaleźć jej przyczynę, co wymaga kolejnych badań – USG tarczycy oraz oznaczenia poziomu przeciwciał przeciwtarczycowych w surowicy (anty-TPO oraz anty-TG). Wyniki tych analiz mogą potwierdzić (lub wykluczyć) chorobę Hashimoto.
Miśkiewicz P. Choroba Hashimoto. http://www.mp.pl/pacjent/choroby/77782,choroba-hashimoto Data dostępu: 29.11.2017
Lewiński A., Płaczkiewicz-Jankowska E. Zapalenia tarczycy. [w:] Gajewski P.(red.) Interna Szczeklika 2015/2016. Medycyna Praktyczna, Kraków 2015, s. 721
Lewiński A., Płaczkiewicz-Jankowska E. Niedoczynność tarczycy. Gajewski P.(red.) Interna Szczeklika 2015/2016. Medycyna Praktyczna, Kraków 2015, s. 694-695
Szwajkosz K., Wawryniuk A., Sawicka K. i wsp. Niedoczynność tarczycy jako skutek przewlekłego autoimmunologicznego zapalenia gruczołu tarczowego. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(5), s. 41-54
Wentz i. Hashimoto. Jak w 90 dni pozbyć się objawów i odzyskać zdrowie. Wydawnictwo Otwarte, Kraków 2017, s. 55-76
FAQ
Osoby chore na Hashimoto najczęściej skarżą się na przewlekle zmeczenie i osłabienie, przybieranie na wadze, wahania nastroju, nadmierną nerwowość i drażliwość.
Tak. U osób cierpiących na chorobę Hashimoto może pojawić się obrzęk lub opuchlizna na twarzy.
Tak. U osób cierpiących na chorobę Hashimoto mogą pojawić się bóle kości i stawów.
USG tarczycy jest jednym z etapów diagnozy choroby. W sytuacji zauważenia u siebie osłabionej kondycji zdrowotnej, pierwsze kroki skieruj do lekarza rodzinnego. Na podstawie zebranych w trakcie wywiadu informacji otrzymasz od niego skierowanie na odpowiednie badania hormonalne. Konieczne jest w tym przypadku oznaczenie TSH i hormonów tarczycy – FT3, FT4.Jeżeli wyniki wykażą niedoczynność, należy znaleźć jej przyczynę, co wymaga kolejnych badań – USG tarczycy oraz oznaczenia poziomu przeciwciał przeciwtarczycowych w surowicy (anty-TPO oraz anty-TG). Wyniki tych analiz mogą potwierdzić lub wykluczyć chorobę Hashimoto.