Niedokrwistość (anemia) megaloblastyczna w chorobie Hashimoto

Spis treści

Podstawą walki z objawami niedoczynności tarczycy często skupia się na wygaszeniu stanu zapalnego. Jednak na drodze do odzyskania pełni sił może stać jeszcze jedna przeszkoda w postaci anemii, czyli niedokrwistości. Anemia może wynikać z niedoboru żelaza, ale również z braku witaminy B12 i/lub kwasu foliowego. Nazywana jest wtedy anemią megaloblastyczną i często współwystępuje z chorobą Hashimoto.

Na czym polega niedokrwistość megaloblastyczna?

Aby czerwone krwinki (erytrocyty) mogły powstawać, dojrzewać i spełniać swoje funkcje w organizmie (transportować tlen), potrzebują, poza żelazem, również kwasu foliowego i witaminy B12 (kobalaminy). Witamina B12 jest niezbędna do przemiany kwasu foliowego, którego metabolity służą do prawidłowej produkcji krwinek czerwonych. Kiedy ich brakuje produkcja erytrocytów jest zaburzona, a krwinki mogą mieć nieprawidłowy kształt, wielkość i krótszą żywotność. U chorych na niedokrwistość megaloblastyczną erytrocyty są większe niż u osób zdrowych oraz niezdolne do wypełniania swoich funkcji.

Co może wpływać na pojawienie się niedokrwistości megaloblastycznej?

Czynniki, które sprzyjają niedoborom witaminy B12 i kwasu foliowego to m.in.:

nieprawidłowo skomponowana dieta,
zaburzenia wchłaniania,
nadużywanie alkoholu,
przewlekła choroba,
wrodzony lub nabyty niedobór czynnika wewnętrznego Castle’a (w przypadku witaminy B12).

Osoby z niskim poziomem kwasu solnego oraz nadużywające leków hamujących wydzielanie tego kwasu, mają problem z uwalnianiem witaminy B12 z pożywienia. W takim przypadku jedzenie mięsa czy wątróbki nie przekłada się na zwiększenie poziomu witaminy B12 w organizmie. Często pojawienie się anemii megaloblastycznej może sygnalizować, że żołądek nie produkuje kwasu solnego i czynnika Castle’a.

Niedobory witaminy B12 mogą mieć również osoby mające pasożyty jelitowe, np. glisty. Dopóki nie zostaną one usunięte, nie zadziała żadna doustna suplementacja.

Jak objawia się niedokrwistość megaloblastyczna?

Objawy anemii z niedoboru żelaza i witaminy B12 częściowo się pokrywają: bladość skóry, wypadanie włosów, pękające kąciki ust, szybkie męczenie się i osłabienie, trudności z pamięcią i koncentracją, bóle i zawroty głowy.

Natomiast do typowych objawów anemii z niedoboru witaminy B12 należą:

bladość skóry o odcieniu żółtocytrynowym,
zażółcenie twardówki oka,
wygładzenie i pieczenie języka,
utrata smaku i jadłowstręt (wstręt do potraw smażonych i mięsa),
przedwczesne siwienie włosów,
mrowienie kończyn, zaburzenia równowagi i niezborność ruchowa,
drażliwość i labilność emocjonalna.

Jak widać wiele sygnałów deficytu witaminy B12 związanych jest z układem pokarmowym i nerwowym. Dodatkowo, niedobór kwasu foliowego może objawiać się poprzez trudności z zajściem w ciążę.

Jak zdiagnozować niedokrwistość megaloblastyczną?

Jeśli tylko zaobserwujesz u siebie wymienione wyżej objawy, koniecznie zgłoś się do lekarza. Anemia jest uciążliwą i niebezpieczną chorobą, bez względu na rodzaj. W diagnostyce anemii konieczne jest wykonanie w pierwszej kolejności morfologii krwi.

Anemia z niedoboru żelaza ma inny obraz niż anemia z niedoboru witaminy B12. Podejrzenie może wzbudzić wynik badania wykazujący, że erytrocyty mają zwiększoną objętość.

Oprócz tego podstawowym badaniem jest oznaczenie stężenia kwasu foliowego i witaminy B12. Lekarz może pomocniczo skierować Cię na inne testy, jeśli uzna, że są niezbędne np.: zbadanie poziomu homocysteiny, a nawet gastroskopię w przypadku niedokwaśności czy zaniku śluzówki żołądka z powodu choroby autoimmunologicznej.

Jakie są sposoby leczenia anemii?

Obecnie w suplementacji poleca się metylowane formy kwasu foliowego (5-MTHF) oraz witaminy B12 (metylokobalaminę). Są one aktywnymi postaciami, naturalnie występującymi w organizmie, dzięki czemu są lepiej wchłaniane.

Witaminę B12 trudno przedawkować, ponieważ należy do witamin rozpuszczalnych w wodzie. Nie jest ona gromadzona w organizmie, a nadmiar jest wydalany wraz z moczem i potem. W związku z tym większa dawka niż referencyjna wartość spożycia jest dopuszczalna (RWS dla witaminy B12 wynosi u dorosłych – 2,4 μg/dobę), a często nawet wskazana. Przed rozpoczęciem suplementacji, skonsultuj z lekarzem, jaki rodzaj preparatu i dawkę uważa za najlepszą w Twoim przypadku.

Podanie doustne witaminy B12 nie zawsze jest wystarczające, ponieważ często występuje problem z wchłanianiem. Związane jest to zazwyczaj z jedną z przyczyn wystąpienia anemii, czyli uszkodzeniem niezbędnych w procesie komórek okładzinowych produkujących czynnik wewnętrzny Castle’a i kwas solny.

W takim przypadku stosowane są domięśniowe zastrzyki, które stopniowo uzupełniają deficyt witaminy B12 w organizmie. Z biegiem czasu zmniejsza się ich częstotliwość. Jednak, aby zapobiec nawrotom anemii, comiesięczny zastrzyk witaminy B12 może być konieczny do końca życia.

Warto pamiętać o diecie. Kobalamina jest obecna w produktach pochodzenia zwierzęcego i jajach, dlatego u wegan i wegetarian warto rozważyć suplementację. Gdy w grę wchodzi niedobór kwasu foliowego, wówczas sposobem na jego uzupełnienie jest przyjmowanie preparatu doustnego, a ponadto dieta bogata w zielone warzywa liściaste, cytrusy, strączki, banany, awokado, wątróbkę i inne dobre źródła folianów.

Pamiętaj też, że niedokrwistość jest objawem i warto szukać przyczyn jego występowania.